Distandü mesane nedir ve nasıl tedavi edilir?

Distandü mesane, tıbbi bir terim olup mesanenin (idrar kesesi) normal kapasitesinin üzerinde aşırı derecede gerilmesi ve genişlemesi durumunu ifade eder. Bu durum, mesanenin tam olarak boşaltılamaması sonucu idrarın mesanede birikmesiyle ortaya çıkar. Distandü mesane genellikle akut (ani başlangıçlı) veya kronik (uzun süreli) olabilir ve altında yatan çeşitli nedenlere bağlıdır. Mesane normalde 400-600 ml idrar tutabilirken, distandü durumunda bu hacim 1000 ml'yi aşabilir, bu da ciddi ağrı, idrar kaçırma veya böbrek hasarı gibi komplikasyonlara yol açabilir.

Distandü mesanenin temel nedeni, mesanenin boşaltılmasını engelleyen tıkanıklıklar veya sinir sistemi ile ilgili sorunlardır. Yaygın nedenler şunlardır:

• Üriner sistem tıkanıklıkları: Prostat büyümesi (erkeklerde sık görülür), idrar yolu taşları veya tümörler mesane çıkışını bloke edebilir.
• Nörolojik bozukluklar: Omurilik yaralanmaları, multipl skleroz, diyabetik nöropati veya inme gibi durumlar mesane kaslarının kontrolünü bozar.
• İlaç yan etkileri: Bazı antidepresanlar, antikolinerjik ilaçlar veya anestezikler mesane kasılmasını engelleyebilir.
• Ameliyat sonrası komplikasyonlar: Pelvik cerrahi veya anesteziye bağlı geçici mesane felci gelişebilir.
• Enfeksiyonlar: Şiddetli idrar yolu enfeksiyonları mesane işlevini bozabilir.
• Psikolojik faktörler: Nadiren, ağrı veya korkuya bağlı idrar tutma davranışı distandüye neden olabilir.

Distandü mesane belirtileri, altta yatan nedene ve durumun şiddetine bağlı olarak değişir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Şiddetli karın alt bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissi.
• Sık idrara çıkma isteği, ancak az miktarda idrar yapabilme (idrar retansiyonu).
• İdrar kaçırma (taşma tipi inkontinans), mesane dolduğunda damlama şeklinde idrar sızıntısı.
• Mesanede doluluk hissi, rahatlamama.
• Bulantı, kusma veya terleme gibi genel semptomlar (şiddetli vakalarda).
• İdrar yapmada zorluk veya hiç yapamama.

Teşhis, fizik muayene, hasta öyküsü ve çeşitli testlerle konulur. Yöntemler şunları içerir:

• Fizik muayene: Doktor, karın alt bölgesinde şişkin mesaneyi elle hissedebilir.
• Üriner ultrason: Mesane hacmini ve idrar birikimini görüntülemek için kullanılır.
• Üroflowmetri: İdrar akış hızını ölçen test.
• Post-void rezidü (PVR) ölçümü: İdrar yaptıktan sonra mesanede kalan idrar miktarını belirlemek için ultrason veya kateter kullanılır.
• Kan ve idrar testleri: Enfeksiyon veya böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için yapılır.
• Sistoskopi: Mesane içinin kamera ile incelenmesi, tıkanıklık nedenlerini araştırmak için kullanılır.
• Nörolojik değerlendirme: Sinir sistemi sorunları şüphesi varsa yapılır.

Tedavi, distandü mesanenin nedenine, şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır. Amaç, mesaneyi boşaltmak, altta yatan nedeni düzeltmek ve komplikasyonları önlemektir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• Acil müdahale: Akut distandü vakalarında, mesaneyi hızla boşaltmak için üretral veya suprapubik kateter takılır. Bu, idrarın dışarı atılmasını sağlar ve ağrıyı azaltır.
• İlaç tedavisi: Altta yatan nedene bağlı olarak, prostat büyümesi için alfa-blokerler, enfeksiyon için antibiyotikler veya mesane kasılmasını artıran ilaçlar reçete edilebilir.
• Cerrahi müdahale: Tıkanıklık yapan prostat, taş veya tümörlerin ameliyatla çıkarılması gerekebilir. Örneğin, transüretral rezeksiyon (TURP) prostat büyümesinde kullanılır.
• Nörolojik rehabilitasyon: Sinir hasarı varsa, mesane eğitimi, aralıklı kateterizasyon (hastanın kendi kendine kateter takması) veya fizyoterapi önerilebilir.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Sıvı alımının düzenlenmesi, kabızlığın önlenmesi ve pelvik taban egzersizleri (Kegel) semptomları hafifletebilir.
• İzlem ve takip: Kronik vakalarda düzenli kontrollerle mesane fonksiyonu izlenir ve komplikasyonlar (böbrek hasarı, tekrarlayan enfeksiyonlar) önlenir.

Distandü mesane tedavi edilmezse ciddi sorunlara yol açabilir:

• Böbrek hasarı: İdrarın geriye doğru kaçması (reflü) böbrekleri etkileyebilir.
• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları.
• Mesanede kalıcı genişleme ve kas zayıflığı.

Önlemek için, risk faktörlerini (prostat sorunları, nörolojik hastalıklar) erken teşhis etmek ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak önemlidir. İdrar yapmada zorluk hissedildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Distandü mesane, uygun tedaviyle genellikle kontrol altına alınabilen bir durumdur. Tedavi süreci, bir ürolog veya ilgili uzman hekim tarafından yönetilmelidir.